Amputasyon Nedenleri Nelerdir?

Dolanım Bozuklukları

• Diabet: Polinöropatilere, körlüğe neden olabilir. Diabette doku beslenemediğinden iskemi, avasküler nekroz gelişebilir. Bu yüzden amputasyona neden olabilir. Duyu bozukluğuna neden olabilir. Duyu bozukluğu varsa kişi kendini koruyamaz.
• Ateroskleroz: Çok ciddi aterosklerozda önce kalp krizi görülür. Ateroskleroz damarlarda atenom plakları oluşmasıdır. Bu da trombüs ve emboliye neden olur. Plaklar akciğere, kalbe giderse ölümle sonuçlanabilir. Kol-bacaklara giderse iskemik nekroz olabilir. Aterosklerozun oluşturacağı trombüs ve emboli nedeniyle amputasyon yapılabilir.
• Tromboanjitis obliterans (burger hastalığ): Sempatik sinir sistemi aktive olur. Damarlarda vazokonstrüksiyona sebep olur. Sigara bunu destekler. Bu hastalığın kontrol altına alınabilmesi için sempatik ganglionlar alınabilir. Burger ilerleyen bir hastalıktır. Ayakta başlar, bacağa, sonra diğer ekstremiteye geçer. 60 yaş altı genç erkeklerde daha ziyade alt ekstremitede görülür.
• Raynaud: Amputasyona düşük oranda sebep olur. Elerde vazokonstruksiyon (donma hali) görülür.

Travmalar

Trafik kazaları, tren kazaları, iş kazaları, ateşli silahlar, mayın vs amputasyona sebep olabilir.

Tümörler

Amputasyonun en sık nedeni osteosarkomdur. Genelde 20-21 yaş gençlerde görülür. Çoğunlukla kötü sonuçlu bir tümördür. 

Yuying tümörü, osteokondrom gibi tümörler de amputasyona sebep olabilir. Günümüzde ise amputasyondan daha ziyade kemik greftleri yapılmaya çalışılıyor.

Kronik Enfeksiyonlar

En ciddi kronik enfeksiyon osteomyelittir (kemiğin enfeksiyonu). Hasta sürekli antibiyotik almak zorundadır, bunun sonucunda karaciğer ve böbreklerde sorunlar oluşmaya başlar. Bu da kitlesel hücre ölümlerine ortam hazırlar. Onca antibiyotik tedavisine rağmen başarılı olunamazsa amputasyon yapılır. 

Bir sebepten dolayı kangren olunmuşsa enfeksiyon başlar. İleri devrelerinde de amputasyon yapılır. Kangren için önemli bir neden de depremdir. 

Diğer Nedenler

Paraliziler, ekstiremite eşitsizlikleri, konjenital deformiteler vb durumlarda amputasyon gerekebilir. Paralizi normalde amputasyona sebep olmaz. Paralize ekstremitede duyu kaybı olduğu için hasta bu ekstiremitesine fazla basınç verir ve dekübit ülserleri oluşursa, bazen öyle büyük boyutlara ulaşır ki geri dönüşü imkansızdır, amputasyon gerekebilir. 

Ekstremite eşitsizlikleri genelde ortez ya da protez-ortez karışımı cihazlarla tedavi edilmeye çalışılır. Nadir olarak amputasyona gidimesi gerekebilir. Şiddetli konjenital deformitelerde fonksiyonelliği artırmak için de bazen amputasyona gidiebilir.

Kırıkçı-çıkıkçı (sınıkçı) hatası; bir dokuya 2 saatten fazla kan gitmezse doku beslenemeyip harap olur. Kırıkçılar kırık bölgeyi çok sıkı sararsa, doku harabiyetinin ciddiyetine göre amputasyon gerekebilir.

Protez rehabilitasyonu genel bilgiler için tıklayınız.