Elektromanyetik spektrumda görünmeyen bölgede dalga boyları 136-3900A° arasında olan dalgalardır.
Fizik tedavide 1800-3900A kullanılır. Absorbe edildiği zaman kimyasal etki açığa çıkarırlar. Dalga boyları 1800-2500A UVL epidermise, 2900-3300A derin epidermise, 3300-3900A dermisin yüzeyel kapillerine penetre olurlar.
UVL Kaynakları
- Doğal kaynaklar: Güneş %1 UVL
- Suni Kaynaklar
a) Karbon arklı lambalar: Avantajı güneş ışığına en yakın ışık vermesi. Dezavantajları çok fazla CO2 çıkışı. İki uç arasında mesafe kontrol edilmeli, sık sık ayarlanmalı. Infraruj verir (ısı istenmeyebilir). Elektrik sarfiyatı olur
b) Civa buharlı lambalar: Her biri farklı oranlarda UVL verir.
Klinik UVL Jeneratör Kaynakları
5 tipte sınıflandırılabilir;
- mesleki
- tedavi için
- mikrop öldürmek için
- teşhis için
- güneş banyosu için
Filtreler
Mavi oviol camı sık kullanılır. Dalga boyu 2900A. Abiotik ışınları ve görünür spektrumun kırmızı ucundaki ışınları absorbe eder. İyileşen yarada yeni epitelin irritasyonunu engellemek için kullanılır.
UVL'nin Fizyolojik Etkileri
Lokal Etkileri
- Eritem oluşumu: Gecikmiş kızarıklık. Eritemin şiddeti uygulanan bölgenin hassasiyetine bağlıdır. UVL ışınları deride absorbe oldukları zaman hücrelerin irritasyonu ve harabiyeti ile sonuçlanan kimyasal olaylara sebep olurlar.
Stratum korneumda H maddelerinin serbest histamine çevrilmesi ile 3'lü cevap ;
a) kapillerin genişlemesi
b) akson refleksi
c) sıvının dokular içine eksudasyonu
Histidin-->(UVL ile)--> Histamin--> (UVL ile)--> Eritem
Subertinal doz: Işınlama kırmızılık yapmaya yeterli değil. Hafif UVL uygulaması.
1. derece eritem: uygulamadan 6-12 saat sonra meydana gelir, 1-2 gün devam eder, ciltte hafif kızartı olur (tonik doz, minimal eritemal doz) (kırmızılık).
2. derece eritem: uygulamadan 4-6 saat sonra meydana gelir. Çok az ağrı, kızarıklık, pigmentasyon, deskuamasyon oluşur. 2-4 gün içinde kaybolur.
3. derece eritem: 2 saat sonra meydana gelir. 5 MED. Ödem, pigmentasyon, deskuamasyon, kırmızılık oluşur. - Pigmentasyon: Derinin rengiyle alakalı (renk değişimi).
- Derinin kalınlaşmasını sağlar
- Deskuamasyon: Eritem geçtikten sonra Vücut yüzeyinden ölü hücrelerin dökülmesi
- Abiotik ışınlarının etkisi
- Bakteriostatik etkisi: Dezenfektan olarak
Lokal UVL Işınlamasının Tedavi Edici Etkileri
- Derinin kanlanmasının artması
- Bakterilerin yok edilmesi
- Dokuların tahribi
- Epidermis büyümesinin hızlandırılması
- Derinin enfeksiyona karşı direncinin artması
- Deskuamasyon
- Zıt irritasyon
Sistemik Etkiler
- Otosentez - Vitamin D oluşumu: Dalga boyu 2700-3100 A vitamin D meydana gelir.
- Esofilaktik etkisi: Enfeksiyona karşı direncin artması
- Genel tonik etkisi: Psikolojik olarak daha dinç, dinamik olma hissi. İştah artar, uyku düzelir, sinirlilik ve irritabilite azalır.
Işınlamadan önce hastaya güneşe duyarlılığı sorulur, test yapılır, doz tayin edilir. Duyarlılığı artırıcı ilaç alıp almadığı öğrenilir. Tedavi hakkında bilgi verilir.
İnfraruj ve UVL’nin
Karşılaştırılması
|
|
İnfraruj
|
UVL
|
Fiziksel etki
|
Kimyasal etki
|
Isı olarak absorbe
olur
|
Isı yoktur
|
3mm absorbe olur
|
1-2mm absorbe olur
|
Işıklı ve ışıksız
kaynak
|
Işıklı kaynak
|
Hemen eritem
(20-30dk)
|
Gecikmiş eritem
|
Eritem beneklidir
|
Eritem birkaç gün
sürer, kesin ve şiddetlidir
|
Koyu kırmızıdır
|
Hafif pembe ve
homojendir
|
Duruma göre tolere
edilir
|
İlerleyicidir
|
Tolerans gösterilir
|
İlerleyicidir,
soyulma olur
|
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder